"The bravest man I ever knew": Harry Potter and the Deathly Hallows

Κανονικά αυτό δεν έχει καμία δουλειά εδώ, αλλά όταν πρόκειται για ένα βιβλίο που πήγα 2 το βράδυ Παρασκευής στο αεροδρόμιο για να αγοράσω και που καταβρόχθισα (με μια μικρή διακοπή 3 ωρών μεσημεριανού ύπνου) συνεχόμενα μέσα στις επόμενες 25 ώρες, νομίζω μια μικρή εξαίρεση μπορώ να την κάνω. (ναι, αυτό πολύ σωστά σημαίνει οτι βασικά το πήγα σερί και δεν κοιμήθηκα καθόλου από Παρασκευή προς Σάββατο. Καφέδες. Πολλοί καφέδες.) Εξάλλου το να ασχολούμαι τόσο πολύ με την pop culture σημαίνει πως οφείλω με κάποιον τρόπο να αναφερθώ στο γεγονός του καλοκαιριού, αν όχι όλου του 2007.

Ακολουθούν ΜΕΓΑΛΑ SPOILERS και σύντομα bullet-style σχόλια, μετά από μια μικρή αποτίμηση του επιλόγου. (μην ακούσω καμιά γκρίνια μετά, γιατί από την αρχή ως το τέλος του κειμένου υπάρχουν αναλυτικότατες αναφορές στα ΠΑΝΤΑ.)

Πριν πιάσω ένα-ένα διάσπαρτα στοιχεία από ολόκληρο το βιβλίο, μια κουβέντα για το φινάλε. Υπήρχε για χρόνια (και υποπτεύομαι θα υπάρχει για κάμποσα ακόμα) η ongoing συζήτηση για το αν αυτή η σειρά βιβλίων είναι παιδική, εφηβική, ενήλικη, ή τι, που για μένα έχει πλέον την απάντησή της. Πράγματι, η ελαφρότητα και η απλοϊκότητα των πρώτων τόμων έδωσε τη θέση της σε βαθύτερες θεματικές, αναλογίες με τον πραγματικό, post-9/11 κόσμο, και ένα σαφώς σκοτεινότερο κλίμα που ένα παιδί σίγουρα θα αδυνατούσε να κατανοήσει πλήρως. Κάνει αυτό όμως ενήλικη μια ιστορία?

Στο οριστικό, απόλυτο, spelled-out φινάλε του "Harry Potter" saga, η J. K. Rowling μεταφέρει τους αναγνώστες στα μέσα της 3ης δεκαετίας της ζωής των ηρώων της, και η καρδιά του οράματός της αποκαλύπτεται. Μετά από σχεδόν 4-5,000 σελίδες γεμάτες πολύπλοκους και ασυμβίβαστους χαρακτήρες που πολεμούν το κακό σε μια από τις πιο πολυεπίπεδες τέτοιες μάχες που έχω ποτέ μου δει, η κατάληξη είναι περισσότερο "Buffy" παρά "Angel", είναι συμβατικά "Sex & the City"-esque και καθόλου ανατρεπτικά "Sopranos"-esque. Το κακό, τόσο πανίσχυρο και δικτυωμένο σε κάθε πτυχή της κοινωνίας των Μάγων στην αρχή του τόμου, έχει νικηθεί απόλυτα, οριστικά και αμετάκλητα. Κάθε πιθανή πλοκή από τα 7 βιβλία έχει ολοκληρωθεί. Οι 4 κεντρικοί ανήλικοι ήρωες επιβιώνουν όλοι. Έχουν ζευγαρώσει με τα high-school sweethearts τους. Έχουν από 3 κουτσούβελα ο καθένας. Είναι δυνατόν 4 μόνο σελίδες να καταφέρουν να σκεπάσουν με το αβάσταχτα μικροαστικό όνειρό τους ένα μεγαλειώδες έπος 4,000 σελίδων? Όχι, για όνομα. Απλά απαντούν οριστικά στο ερώτημά μου: το "Harry Potter" δεν είναι, ούτε εξελίχθηκε σε, ενήλικη λογοτεχνία. Είναι απλώς το σκοτεινότερο παιδικό παραμύθι όλων των εποχών.

Και τώρα όλα τα υπόλοιπα, γιατί το βιβλίο το βρήκα φανταστικό και δε θέλω να επισκιαστεί από την ένστασή μου για το τελευταίο 4σέλιδο:

• Κατ'αρχάς, όσο στραβά κι αν μου έκατσε ο επίλογος, περιείχε ίσως την αγαπημένη μου στιγμή του βιβλίου: (βλέπε και τίτλο του post) "Albus Severus... you were named for two headmasters of Hogwarts. One of them was a Slytherin and he was probably the bravest man I ever knew."
• Για το παραπάνω βοηθάει η αγάπη μου για τον Snape. Ήταν εξαρχής ο αγαπημένος μου χαρακτήρας, και εδώ που βλέπουμε επιτέλους όλη την ιστορία (όσο κι αν ήταν εμφανές πως ήταν κατάσκοπος) δε θα μπορούσα να είμαι πιο ευτυχισμένος για την κατάληξή του. Από τη μία δε θα μπορούσε να επιβιώσει, καθώς στην καρδιά παρέμενε Death Eater, και διαμέσου των βιβλίων πέθαναν πολύ πιο άξιοι "προστάτες" του Harry. Αλλά το οτι ο Harry κατάλαβε οτι δε θα μπορούσε να τα έχει καταφέρει χωρίς αυτόν, ήταν πολύ δυνατό υλικό.
• Το "Albus Severus" ήταν η μία. Άλλες στιγμές που το βιβλίο με έφερε στα όρια του βουρκώματος: o θάνατος του Dobby και το πώς συνδέθηκε με την επανακτημένη αποφασιστικότητα του Harry ("Here lies Dobby, a free elf."), η έξοδος του Dudley και το πώς η Rowling τον συγχώρεσε επειδή ήταν απλώς ένα μικρό παιδί με απαίσιους γονείς, και ο υπέροχος διάλογος που ακολούθησε την επιστροφή του Ron: "He must've known I'd run out on you." - "No. He must've known you'd always want to come back." Ανατρίχιασαν και οι κάλτσες που δε φορούσα, με αυτή την ατάκα.
• Από τη μία πλευρά, ο ρυθμός του βιβλίου ήταν απόλυτα J.R.-esque. Απίστευτες ποσότητες set-up στο πρώτο μισό, με μεγάλα επεξηγηματικά άρθρα και αργόσυρτες σκηνές exposition, αλλά all hell breaking loose από τη μέση και μετά, με κάθε κεφάλαιο να είναι και μια διαφορετική συναρπαστική περιπέτεια.
• Από την άλλη, γούσταρα το πώς η συγγραφέας έσπασε ολοκληρωτικά το καλούπι των προηγούμενων 6 βιβλίων. Όλο το supporting cast σκορπισμένο στις 4 γωνίες του κόσμου, και οι 3 ήρωες σε ένα σχεδόν καταδικασμένο ταξίδι δίχως προορισμό. Όχι μόνο ο καλύτερος τρόπος για να νιώσουμε στο πετσί μας τον brave new world του Voldemort, αλλά και μια φόρμα που έδωσε τη δυνατότητα για ιστορίες από ό,τι πιθανό genre μπορεί να φανταστεί κανείς.
• Τι να πρωτοξεχωρίσω? Υπάρχει το "LOTR"-esque επεισόδιο με το locket του R.A.B. και την αβεβαιότητα να φωλιάζει στις καρδιές των 3 φίλων, το heist movie with a magical twist που ήταν η εισβολή στο Gringotts, η κατασκοπική περιπέτεια με το infiltration στο Υπουργείο, το θρίλερ που ήταν η επιστροφή στο Godric's Hollow (και πόσο είχε σφιχτεί η καρδιά μου όταν αποχώρισαν μόλις και μετά βίας ζωντανοί και ήμασταν στα μισά του βιβλίου δίχως την παραμικρή πρόοδο να έχει γίνει στο quest του Harry) και πάνω από όλα η vintage "Harry Potter" επίσκεψη στη βίλα των Malfoy.
• Εκτίμησα αφάνταστα το οτι ο Draco δεν βγήκε από το δρόμο του ώστε να βοηθήσει τον Harry με κάποιον "απρόσμενο" ηρωισμό. Η εξιλέωση στο σύμπαν της Rowling έρχεται μέσα από δια βίου μεταμέλεια και ηρωισμό (Snape) και όχι επειδή ο οποιοσδήποτε villain περνάει άσχημα κουβαλώντας κουβάδες και κάνοντας θελήματα.
• Με σχεδόν ολόκληρο το καστ να περιορίζεται σε cameos 2-3 κεφαλαίων ο καθένας, οι επιστροφές που απόλαυσα περισσότερο ήταν της εντελώς βιονικής γιαγιάς του Neville, και της πάντα απολαυστικής Dolores Umbridge. Χειρότερο όλων? Η παντελώς random επιστροφή του Percy Weasley στην αγκαλιά της οικογένειάς του. Σοβαρολογούμε τώρα?
• Στην μεγάλη παράδοση της fantasy μυθοπλασίας, ο Dumbledore έχει εδώ, μετά το θάνατό του, μεγαλύτερο ρόλο από ό,τι σε οποιοδήποτε εκ των προηγούμενων 6 βιβλίων. Και το απόλαυσα, γιατί (και αυτό είναι ίσως η μεγαλύτερη αρετή της J.K.) η απομυθοποίηση έρχεται, και ο ήρωας πρέπει να αποφασίσει τι θα πιστέψει, και τι θα συγχωρήσει. Είναι εύκολο να ακολουθείς τυφλά έναν αλάνθαστο Θεό, αλλά εδώ ο Harry αποφασίζει να εμπιστευθεί έναν πάρα πολύ θνητό άνθρωπο. Και αυτό ήταν κάτι που όφειλε να συμβεί πριν κλείσει η ιστορία-- η τελειότητα του Dumbledore ήταν πάντα ένα από τα μεγαλύτερά μου προβλήματα με τη σειρά.
• Ένα άλλο? Οι επεξηγηματικοί διάλογοι την ώρα της μάχης. Αυτό δυστυχώς είναι και πάλι εδώ, και λόγω της δομής του βιβλίου είναι και εντονότερο από ποτέ. Ευτυχώς η κλιμάκωση 7 τόμων έρχεται σε μια σειρά καθηλωτικών γεγονότων (η επική μάχη του Hogwarts, η θυσία του Snape και το η αποκάλυψη της αλήθειας στον Harry, η σφαγή της Nagini από τον Neville) που δεν επιτρέπουν στην τελική μάχη να ξεχωρίσει για το πόσο μοιάζει να έχει ξεπηδήσει από ένα κακό τεύχος "Spider-man". (Θα πάει να κάνει παρέα στην αντίστοιχη μάχη από το φινάλε του "Heroes", απλά η διαφορά βρίσκεται στο πόσα πράγματα συμβαίνουν πέρα από αυτήν, στην ιστορία της Rowling.)
• Στη στήλη με τα ξενερώματα βάλτε και αυτό το βαρετό παρενθετικό κεφάλαιο με την απλωμένη επεξηγηματική συζήτηση του Harry με τον Dumbledore, που εξηγεί, in true Marvel comic-book fashion, για ποιο λόγο ο Harry δεν είναι νεκρός. Μικρό το κακό πάντως, γιατί λίγες σελίδες μετά ο Neville έσφαξε το φίδι και ξέχασα οτι είχα ποτέ μου γκρινιάξει.
• Για να γυρίσω στην αρχή λίγο, το πόσο αιματοκυλισμένο θα είναι το βιβλίο έπρεπε να το υποψιαστεί κανείς από τον πρώτο κιόλας θάνατο, αυτόν της Hedwig. Who does that, πραγματικά! Στις επόμενες σχεδόν 580 σελίδες μας αποχαιρέτησαν (αν δεν ξεχνάω κάποιον) οι Mad-Eye, Scrimgeour, Dobby (με την πιο εγκάρδια και συγκινητική περιγραφή που είχε οποιοσδήποτε χαρακτήρας: "His eyes were nothing more than great, glassy orbs sprinkled with light from the stars they couldn't see."), Snape, Fred Weasley (!), Remus Lupin, Tonks, και φυσικά ο Voldemort.
• Βρήκα πολύ σημαντικό τον off-panel θάνατο του Lupin. Ο Remus είχε αναπτυχθεί μέσα από τη σειρά των βιβλίων σχεδόν παράλληλα με τον Sirius και τουλάχιστον στο μυαλό μου ήταν δύο χαρακτήρες άρρηκτα συνδεδεμένοι. Το οτι ο θάνατος του Sirius αποτέλεσε τόσο κοσμογονικό γεγονός, ενώ του Remus (ενός εξίσου σημαντικού χαρακτήρα) ήταν τόσο unceremonious μέσα στον ορυμαγδό της τελικής μάχης, υπογραμμίζει πόσο πιο σοβαρή ήταν η κατάσταση σε αυτό το τελευταίο βιβλίο. Το οτι η J.K. μπόρεσε να σκοτώσει έναν τέτοιο χαρακτήρα σα να ήταν κομπάρσος ήταν ιδιαίτερα επίπονο, αλλά ταυτόχρονα μοιάζει (εκ του αποτελέσματος) σχεδόν απαραίτητο.
• Δηλαδή αν δεν έχασα κάτι, ο Voldemort ήταν βασικά μακρινός θείος του Harry?
  
• Για την απαραίτητη ατμόσφαιρα, δοκίμασα βασικά ό,τι CD είχα να κόβει βόλτες τριγύρω όσο διάβαζα το βιβλίο και βρήκα οτι ταίριαζε ωραία το "Neon Bible" των Arcade Fire, μέχρι που σκέφτηκα το προφανές που δε μου είχε κόψει για τόσες ώρες: η επικοπεριπετειώδης ορχηστρική μουσική του "Angel" έπρεπε να είναι η επιλογή μου εξαρχής. Άπαξ και το δοκίμασα, ακουγα σε repeat το OST για όλες τις τελευταίες 200 σελίδες του βιβλίου.
• Απολογισμός 25ώρου: δύο πίτσες, μια coca cola, και 9 καφέδες. Εννέα! Πού είναι τα ξωτικά για να πλένουν κανά ποτήρι, όταν τα χρειάζεσαι?
  

Και πριν κλείσω πρέπει οπωσδήποτε να αναφέρω δυο λόγια για τη μυθολογία. Διαρκώς κατά την ανάγνωση αυτού του τελευταίου τόμου βρήκα τον εαυτό μου να μένει με το στόμα ανοιχτό από το πόσο πυκνό και μελετημένο continuity έχει το Potter-verse. Όταν η Rowling έλεγε πως είχε αναπτύξει την πλοκή και των 7 βιβλίων πριν καν εκδόσει το πρώτο, ομολογώ οτι δεν είχα συνειδητοποιήσει πόσο λεπτομερώς εννοούσε πως το έχει κάνει. Στο "Deathly Hallows" έρχονται να λάβουν pay-off οι μικρότερες λεπτομέρειες και οι πιο φαινομενικά ασήμαντες γραμμές διαλόγου μέχρι και από το πρώτο βιβλίο. Ακόμα, η Rowling εισήγαγε στο "Half-Blood Prince" ένα ξεκάθαρα plot coupon-esque concept, αυτό με τα Horcruxes του Voldemort, αλλά σε καμία στιγμή δεν του φέρεται ως τέτοιο. Κοινώς, έχει κερδίσει το δικαίωμα να μοιράζει την πλοκή σε μικρότερα tasks, όταν κάθε ένα από αυτά έχει προοικονομηθεί σε τέτοιο βαθμό, και κάθε ένα από αυτά έρχεται με το κόστος του.

Το ίδιο ισχύει και για τα διάφορα deus ex machina. Θα τολμήσει κανείς να γκρινιάξει για τις "βολικές" δυνάμεις των ξωτικών, όταν από το "Chamber of Secrets" κιόλας, η συγγραφέας έχει αναπτύξει σε τέτοιο βαθμό τόσο τις προσωπικότητές τους, όσο και τη σχέση τους με χαρακτήρες-κλειδιά όπως τον Lucius Malfoy, τον Sirius Black ή, κυρίως, την Hermione?

Όπως η ανάγνωση αυτού του τελευταίου τόμου με ευχαριστούσε συνεχώς με μικρές ή μεγάλες αναφορές σε κάθε νωρίτερη σημαντική πλοκή ή χαρακτήρα της σειράς, με τον ίδιο τρόπο είμαι βέβαιος οτι η ανάγνωση του ολοκληρωμένου έπους θα αποτελέσει μια αξέχαστη εμπειρία, γεμάτη από "Aaaah, I get it now!" νεύματα κατανόησης κάθε φορά που ο Dumbledore καταλαβαίνει κάτι που εμείς αγνοούμε ή που ο Harry παρατηρεί κάτι που μοιάζει μεν σημαντικό από την περιγραφή, το οποίο όμως δεν λαμβάνει payoff μέσα στον συγκεκριμένο τόμο. (το άγαλμα στο δωμάτιο των μυστικών? Σοβαρολογούμε τώρα?)

Αντί επιλόγου (τους μισώ εξάλλου, θυμάστε?), υπενθυμίζω:
"Albus Severus."
"Here lies Dobby, a free elf."
"He must've known you'd always want to come back."

Σνιφ.