Checking up on Mad Men

(Πιστεύω πως το Mad Men είναι η καλύτερη σειρά αυτή τη στιγμή στην τηλεόραση, και με αυτό σαν αφορμή γράφτηκε το παρακάτω, αμέσως μετά τη θέαση του 3ου επεισοδίου της 5ης σεζόν. Mild spoilers, και ελπίζω να γράψω ξανά για τη σειρά το συντομότερο. Είναι απλά φανταστική φέτος.)

Τι άλλο μπορεί να έχει να πει η σειρά του Matthew Weiner μετά από 4 πολυβραβευμένες σεζόν; Πολλά. 150 λεπτά μέσα στην 5η σεζόν και είναι ήδη εμφανές πως ο Don Draper και η παλιά γενιά διαφημιστών νιώθουν κάτι να αλλάζει στην Αμερική του ʽ66. Και αυτό δεν είναι μόνο η μουσική.


~~~

Σε μια από τις πιο απολαυστικές σκηνές του τρίτου επεισοδίου, «The Tea Leaves», ο Don μαζί με τον Harry έχουν επισκεφθεί τα παρασκήνια της συναυλίας των Rolling Stones επιχειρώντας να τους κλείσουν για μια διαφήμιση Heinz. Εκεί συναντούν δυο πιτσιρίκες με τις οποίες αρχίζουν να κουβεντιάζουν προτού καταστεί επίπονα εμφανές πόσα πράγματα τους χωρίζουν.

Από του Harry τη σύγχυση (νόμιζε πως μίλαγε με τους Stones όταν στην πραγματικότητα μίλαγε με τα μέλη άλλης μπάντας) μέχρι του Don την συγκατάβαση («ανησυχούμε για εσάς», λέει με σοβαρό ύφος στη νεαρή θαυμάστρια του Brian Jones), είναι σαφές ότι οι άνθρωποι αυτοί δε μιλάνε την ίδια γλώσσα. Αυτή είναι μια θεματική που ακουμπάει κάθε πτυχή και κάθε διάσπαρτη ιστορία της σειράς στην αρχή της 5ης σεζόν της, και πώς θα μπορούσε να είναι αλλιώς: Βρισκόμαστε στο 1966, ένα χρόνο πριν τo Summer of Love του 1967. H Αμερική είναι έτοιμη να αλλάξει ριζικά, όλα όσα η σειρά υπονοούσε χρόνια τώρα είναι στα πρόθυρα του να συμβούν.


Μέχρι και η Betty μεγαλώνει. Το χάσμα ανάμεσα στις γενιές, η πάλη του νέου απέναντι στο κατεστημένο ελάχιστες φορές είχε υπάρξει πιο έντονη.

Στην πραγματικότητα το «Mad Men» μιλούσε για αυτό το διχασμό της Αμερικής από την πρώτη στιγμή. Δεν είναι τυχαίο πως όλο το καστ της σειράς κατοικείται από χαρακτήρες που αντικατοπτρίζουν ο ένας τον άλλον: O Roger Sterling ήταν ο μέντορας του Pete Campbell (τη στιγμή που οι δυο τους συμβολίζουν δύο ακραία αντίθετες φιλοσοφίες και κοινωνικές θέσεις), ο Don Draper είναι όλα όσα δεν ήθελε ποτέ να είναι ο Dick Whitman και η «πολυδιαφημισμένη» σύγκρουση Nixon εναντίον Kennedy αποτέλεσε σημαντική παράλληλη αφήγηση διαμέσου της πρώτης σεζόν.

Και το σχίσμα της Αμερικάνικης κοινωνίας δεν υπήρξε ποτέ πιο έντονο στη σύγχρονη ιστορία από ότι στα τέλη των ʽ60s, όταν η νεανική κουλτούρα άρπαξε με πυγμή τον έλεγχο από την απολιθωμένη Αμερική των 50s.


Στην διπλή πρεμιέρα της 5ης σεζόν, ο Weiner έχει πολύ σοφά επιλέξει ως όχημα του θεατή, την Megan, τη νεαρή σύζυγο του Don. Στο τέλος της 4ης σεζόν οι δυο τους παντρεύτηκαν φαινομενικά από το πουθενά, σε μια εξέλιξη όμως που υπογράμμιζε το πώς ο Don χώραγε με άνεση μέσα στο κλισέ του άντρα που δεν περίμενε ποτέ του πως θα γινόταν. Στο πρόσωπο της Megan έβλεπε τη νεανικότητα, τη φρεσκάδα, ίσως και την απλούστευση που είχε σταματήσει να του προσφέρει η απλοϊκή, ανώριμη Betty, το αιώνιο παιδί, που ήξερε να επικοινωνεί μόνο με τα 10χρονα της γειτονιάς, εκτός αν αυτά ήταν δικά της.

Ομως τώρα η Megan γνωρίζει καλύτερα αυτό τον κόσμο, και αυτό που βλέπει την σοκάρει. Στη διάρκεια του πρώτου επεισοδίου («A Little Kiss»), σαστισμένη, ομολογεί: «Είστε όλοι τόσο κυνικοί. Δεν γελάτε, απλώς χαμογελάτε.» Κι εμείς ακολουθούμε τη δική της ματιά, καθώς βλέπουμε πιο καθαρά, και πιο ψύχραιμα τον κόσμο που για 4 σεζόν ακολουθούσαμε από μέσα.

Αυτή η επανατοποθέτηση του θεατή είναι ευφυής κίνηση από τον Weiner. Κάνει την σύγκρουση να μοιάζει αναπόφευκτη, αρκεί να ξέρεις πού να κοιτάξεις.



Ο Pete εκθέτει πλήρως τον Roger Sterling με την πρόποση στο τέλος του 3ου επεισοδίου, σχετικά με τον λογοριασμό της Mohawk. Νωρίτερα δεν έχει διαστάσει να αμφισβητήσει την ανωτερότητα του (συν-ιδιοκτήτη) Sterling: «Γιατί να έχει γραφείο αυτός; Αφού δεν έρχεται καν στα σημαντικά meetings!». Ο Pete θέλει τα πάντα και τα θέλει τώρα και, στην πραγματικότητα, αν κοιτάξεις προσεκτικά το ύφος του και το βλέμμα που αστράφτει, θα δεις πως απορεί. Απορεί που θα χρειαστεί κιόλας να αποδείξει την αξία του. «Αυτός ο δεινόσαυρος οφείλει να σταθεί στην άκρη για να περάσω», θα σκέφτεται.

Ο Don ξέρει να διαβάζει καλύτερα τα σημάδια των εποχών και της αλλαγής, αλλά και πάλι σίγουρα αισθάνεται κι εκείνος κάπως δεινόσαυρος μετά τα πέντε λεπτά συνομιλίας με τις νεαρές γκρούπις των Stones. (Σε μια λεπτομέρεια που απολείεται να είναι συμπτωματική, καθότι αυτή η σειρά δεν αφήνει τίποτα στην τύχη, το σύμβολο των χάσματος σε αυτή τη σκηνή, οι Stones, αποτελούν σήμερα που μιλάμε το απόλυτο σύμβολο του γερασμένου old-timer. Είναι τώρα οι ίδιοι, οι δεινόσαυροι της δικής μας ιστορίας.) Τον είχαμε παρατηρήσει την τελευταία φορά που βρέθηκε τόσο έξω απʼτα νερά του, πίσω στην πρώτη σεζόν, παρέα με τους beatniks που αδιαφορούσαν για τον ίδιο, για το επάγγελμά του και για το κοινωνικό στάτους του. Τότε ο Don δεν είχε ιδέα ποιος είναι, τώρα θέλει να πιστεύει πως ξέρει. Και στις δύο περιπτώσεις τον βλέπεις να παρατηρεί: Ξέρει πως δεν ανήκει εκεί, αλλά τα καταφέρνει.


Η Peggy αναλαμβάνει να προσλάβει τον Michael Ginsberg, έναν νεαρό, ελπιδοφόρο Εβραίο διαφημιστή, ο οποίος δείχνει ύποπτα πολλά σημάδια ανυπακοής στους κανόνες - τη στιγμή που η ίδια ξανά και ξανά έχει αφήσει να φανεί το πόσο πιστή είναι στον δικό της μέντορα, τον Don. O τύπος ουρλιάζει «πρόβλημα», αλλά για ποιον; Για την Betty; Για τη φίρμα; Για τον Don; Σε μια από τις τελευταίες σκηνές του επεισοδίου, μας δίνεται μια κλεφτή ματιά στο δικό του σπίτι: Κι εκείνος από το βάρος μιας προηγούμενης γενιάς προσπαθεί να ξεφύγει.

(Παράλληλα, η πρόσληψη ενός εργαζόμενου από μειονότητα, σε συνδυασμό με την εμφάνιση της νέας γραμματέως του Don -ονόματι, ναι, Dawn- η οποία είναι μαύρη, υπογραμμίζει άλλη μια διάσταση των τάσεων αλλαγής στην Αμερικάνικη κοινωνία. Η μειονότητες αρχίζουν να παίζουν ουσιαστικό ρόλο, όσο κι αν ο Roger Sterling τις αντιμετωπίζει με ένα απαξιωτικό κούνημα του χεριού καθώς κάθεται σταυροπόδι στην πολυτελή γραφειάρα του, μέσα σε ένα παλιομοδίτικο νέφος καπνού και αλκοόλ. Είπαμε: Οπου κι αν κοιτάξεις, υπάρχει Αλλαγή.)


Αν η θεματική εφαρμόζεται στις ιστορίες των τριών πιο βασικών χαρακτήρων της σειράς (αν μπορούμε να συμφωνήσουμε σε κάτι, είναι υποθέτω πως οι Don, Peggy και Pete είναι ό,τι πιο κοντινό σε βασικούς χαρακτήρες έχει το «Mad Men»), δε θα μπορούσε να είναι απούσα από την ιστορία του 4ου, της συχνά πλέον απούσας Betty. Προσωπικά η January Jones κι ο χαρακτήρας της μαζί δεν μου λείπουν ποτέ από κανένα επεισόδιο, αλλά ενώ κατά κύριο λόγο την όλη πλοκή του παρολίγον καρκίνου τη βρήκα βαρετή, δύο σημεία έχουν παρόλʼαυτά μεγάλη βαρύτητα. Κατά πρώτον, στα δύσκολα, τον Don αναζήτησε. Γιατί; Διότι αυτό που σου αναπληρώνει το πατρικό κενό δεν είναι δυνατόν να το ξεκόψεις ποτέ, όσο κι αν το επιθυμείς.

Κατά δεύτερον, στην τελευταία σκηνή του επεισοδίου, η Betty τελειώνει μόνη της το παγωτό της Sally. Είναι ένα πλάνο αργό, αδειανό, μελαγχολικά κενό συναισθημάτων, σαν οπτική απόδοση αποσιώποιητικών: Η Μπέτι δεν είναι πια κοριτσάκι. Και σε έναν κόσμο που ωριμάζει μέχρι και αυτό το αιώνιο 12χρονο, η Betty Draper, πώς είναι δυνατόν τα πράγματα να μείνουν ποτέ ίδια;


Είναι μια εξέλιξη πολύ ταιριαστή, τελικά, με αυτό που ξεκίνησε σαν αποστολή η σειρά πριν 5 χρόνια. Ρωτούσε πάντα «ποιος είναι ο Don Draper;», και μάλλον αυτή η αβεβαιότητα μιας γενιάς που έμεινε μετέωρη ανάμεσα στην εξέλιξη και στις πολεμικές πληγές της θα εξέταζε αργά ή γρήγορα το πώς θα αντιδρούσε όταν οι καιροί θα την προσπερνούσαν.

Θυμήσου για μια στιγμή τους «Sopranos», αυτό το ονειρώδες τηλεοπτικό αριστούργημα που άλλαξε τα πάντα (για πάντα), στο οποίο ο Weiner απλώς ακόνισε τα μολύβια του. Εκεί, ο David Chase ολοκλήρωσε μια άσκηση πεσιμισμού διερωτώμενος αν οι άνθρωποι μπορούν τελικά να αλλάξουν. Στο «Mad Men», όλο και πιο έντονα, ένας όχι πια μαθητευόμενος Weiner εξερευνά το κατά πόσο μπορούν να αλλάξουν σε σχέση με την εποχή τους. Μπορεί και οι δύο να καταλήξουν στο ίδιο συμπέρασμα;



Στην εξαιρετική πρεμιέρα της 5ης σεζόν του «Mad Men», η ίδια πάντα αβεβαιότητα παραμένει διάχυτη στην ατμόσφαιρα, όταν η Megan (αυτή η κατά λάθος πρωταγωνίστρια μιας ιστορίας που δε την αφορά) τραγουδάει γεμάτη ερωτισμό και αυτοπεποίθηση ένα παλιό Γαλλικό χιτάκι, που ειρωνικά έγινε άμεσο smash hit εν έτει 2012. Καθώς νιαουρίζει σε άπταιστα Γαλλικά το «Zou Bisou Bisou» στο νέο της σύζυγο, η κάμερα πέφτει διαρκώς στο πρόσωπό του. Ο Don είναι ξανά, πάντα, σταθερά, ένα ερωτηματικό. Δεν μπορούμε να είμαστε βέβαιοι αν νιώθει πόθο, αν θέλει απλώς να τρέξει να φύγει μακριά, αν περίμενε πως θα έβρισκε μια ακόμα ακίνδυνη Betty όμως του προέκυψε ένα φρέσκο πλάσμα γεμάτο ενέργεια σαν τη Megan.

Μπορούμε μόνο να υποθέτουμε. Oμως αυτό που υποθέτουμε είναι πως εκείνη τη στιγμή, ήδη, ο Don νιώθει πως είναι παντρεμένος με μια γυναίκα - με μια εποχή - που απαιτεί από αυτόν να αρχίσει να κυνηγά. Κι όχι πια να ξεφεύγει.

~~~
(για το Flix)


.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου