Mad Men: Nixon vs. Kennedy

Called it! Spoilers για το προτελευταίο Mad Men της σεζόν.

Την περιμέναμε ακριβώς έτσι την αντίδραση του Cooper στην αποκάλυψη του πλαστού παρελθόντος του Don, σωστά? Όπως είχα αναφέρει και στο κείμενο για το προηγούμενο επεισόδιο, η φαινομενικά throwaway αναφορά του στην Ayn Rand είπε για τον άνθρωπο αυτό περισσότερα από όσα θα μπορούσαν να περιγράψουν με περισσότερα λόγια και σαφέστατη έλλειψη λεπτότητας μια σειρά επεξηγηματικών διαλόγων, που είναι μακριά από το στυλ του Mad Men όσο και η φιλοσοφία του Don από εκείνη του Pete Campbell. Το αφεντικό της εταιρείας πιθανότατα θα εκτιμά τον Don ακόμη περισσότερο τώρα που ξέρει οτι ξεκίνησε από το μηδέν. Ο άξιος προχωρά χάρη στις δικές του ικανότητες, χωρίς τη βοήθεια κανενός, δίχως τη στήριξη της οικογένειας από τζάκι, δίχως ένα όνομα να τον στηρίζει όταν μόνος του δεν τα καταφέρνει.

Αυτή η αδυσώπητη πάλη του ατόμου απέναντι στο περιβάλλον του θα αφήνει όμως πάντα θύματα, ακριβώς σαν τον μικρό Adam. Καθώς ο Dick αφήνει πίσω του την τυραννία της θετής του οικογένειας και επανεφευρίσκει τον εαυτό του ως Don Draper, το βλέμμα του αδερφού του την ώρα που τρέχει δίπλα στο τρένο, ξεσκίζει την καρδιά. Και σα να μην έφταναν απλώς αυτά τα απορημένα μάτια, ή η γνώση μας του πώς ο Don του φέρθηκε σα να ήταν λεπρός λίγα επεισόδια πιο πριν, αλλά επιπλέον το flashback είναι τοποθετημένο αμέσως μετά την πληροφόρησή μας της αυτοκτονίας του. Μια ζωή ανολοκλήρωτη, καθορισμένη ολοκληρωτικά από ένα τεράστιο γιατί κι ένα μεγάλο κενό, βρίσκει τη ρίζα της. Όλα, για τον αιώνια μικρό Adam Whitman, γυρνάνε πίσω σε αυτό τον σκληρό, δίχως λόγια αποχαιρετισμό. Ο Dick δεν είχε καν την καλοσύνη να του κρυφτεί.

Η άλλη πλευρά αυτού του νομίσματος μιλάει βέβαια στην ψυχή της κοινωνίας μας, και στη μετάλλαξη των αξιών της, μέσα από τη διχοτομία Don Draper-Pete Campbell. To αυτοδημιούργητο παιδί της πόρνης απέναντι στο κακομαθημένο πλουσιόπαιδο που όλοι σέβονται περισσότερο από ό,τι αξίζει λόγω του ονόματός του. (Όπως είχε υπονοηθεί στο "New Amsterdam", βέβαια, για αυτό ευθύνονται περισσότερο κι από τον Pete οι ίδιοι οι γονείς του.) Προσωπικά δεν έχω καμία αμφιβολία για το ποιος από τους δύο θα πήγαινε μπροστά στη σημερινή κοινωνία, και το γεγονός οτι κάποιος σαν τον Cooper στην Αμερική του '60 θα στεκόταν απλώς αδιάφορος απέναντι σε ένα πλαστό παρελθόν, λέει πολλά για την αλλαγή φιλοσοφίας της ανταγωνιστικής κοινωνίας μας.

Η εκολογική αναμέτρηση του Kennedy με τον Nixon σαφέστατε δεν έχει συμπέσει χρονικά με αυτά τα γεγονότα στα πλαίσια της σειράς χωρίς λόγο, ούτε και η ταύτιση του Don με τον Nixon είναι κάτι τυχαίο. Η αφορμή για τον εκνευρισμό του στο νοσοκομείο πριν 2 επεισόδια, όταν είδε την πρώτη αρνητική διαφήμιση εις βάρος του Nixon, τώρα γίνεται ξεκάθαρη. Κι ενώ διαδραματίζεται στη δεκαετία του '60, είναι ανατριχιαστική η σχετικότητά της με το σήμερα, όπου τίποτε άλλο παρά ένας Pete Campbell κυβερνά τον κόσμο. (Και δεν αφορά καν αποκλειστικά την Αμερική. Ρίχτε μια ματιά στο νεποτισμό της ελληνικής πολτικής σκηνής. Το Mad Men μπορεί να μιλάει για την αμερικάνικη κοινωνία, αλλά κατ'επέκταση αφορά όλο το Δυτικό κόσμο.)

Χωρίς να αποτυγχάνει στιγμή να εξετάσει φιλοσοφικά την κοινωνία μέσα από την ψυχολογία του ατόμου, το Mad Men (που περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη στιγμή, με αυτό το επεισόδιο με έπεισε μια για πάντα οτι βρίσκεται ανάμεσα στα σπουδαία έργα του μέσου) ολοκληρώνει τη θεματική που εξερευνούσε σε όλη αυτή την πρώτη σεζόν, παρουσιάζοντάς μας την απάντηση στις τελευταίες απορίες που είχαμε για το παρελθόν του Don Draper. Και ταυτόχρονα, το παραλληλίζει με τις συνέπειές του στο παρόν, όταν δηλαδή το πρώτο του ένστικτο όταν ο Pete του παρουσιάζει την απειλή του, είναι φυσικά να τρέξει. Να τρέξει μακριά. Ξανά.

Στο προηγούμενο έργο όπου ο Weiner έπαιζε μεγάλο δημιουργικό ρόλο, τους Sopranos του David Chase, το κύριο point της σειράς ήταν το πώς όλοι αναπόφευκτα μετατρέπονται στους γονείς τους, όσο self-conscious κι αν είναι. Σαφώς επηρεασμένος από την πολυετή θητεία του δίπλα στον Chase, o δημιουργός των Mad Men έχει κι αυτός εξετάσει ενδελεχώς την επιρροή της γονεϊκής φιγούρας (ή στην περίπτωση του Don, την έλλειψη αυτής) στην μετέπειτα ενήλικη ζωή του παιδιού. Ο μικρός Dick Whitman ποτέ του δεν ένιωσε την παρουσία μιας μητέρας ή ενός πατέρα, και στην αναζήτηση ενός τέτοιου προτύπου σκαλώθηκε πάνω στον hobo του Paul Schulze από το συγκλονιστικό επεισόδιο "The Hobo Code," ως ίσως τον μοναδικό ενήλικα που συνάντησε πριν πάει στον πόλεμο που να νοιάστηκε για αυτόν.

Έτσι, πέρασε μια ζωή μιμούμενος αυτόν, ό,τι κοντινότερο δηλαδή είχε ποτέ του σε πατρική φιγούρα, και τρέχοντας μακριά από τις δυσκολίες. Αυτό επιχειρεί φυσιολογικά να κάνει κι εδώ, αλλά αυτή τη φορά βρίσκει απέναντί του έναν άνθρωπο που νοιάζεται για αυτόν και δεν τον αφήνει τόσο εύκολα. Η αποφασιστικότητα της Rachel καθώς του φωνάζει οτι είναι απλώς ένα 15χρονο, είναι για τον Don μια αποκάλυψη. Για πρώτη φορά στη ζωή του βλέπει να απορρίπτεται το mondus operendi του, και έτσι αυτή η συνάντηση τον έκανε να γυρίσει πίσω και να αντιμετωπίσει την κατάσταση, προς όφελός του όπως αποδείχτηκε.

Κι ενώ όλα αυτά συμβαίνουν στο προσκήνιο, το επεισόδιο διαθέτει μια υπέροχη παρένθεση με το προσωπικό της εταιρείας να διασκεδάζει, ένα 15λεπτο που θυμίζει και πάλι σε ποια εποχή βρισκόμαστε. Είναι γεμάτο από τις μικρές λεπτομέρειες που κάνουν το Mad Men την τόσο αυθεντική αναπαράσταση που είναι, αλλά και στιγμές μεταξύ χαρακτήρων που βρίσκονταν όλη τη σεζόν στο background και τώρα (υπό μία έννοια) έχουν κι εκείνοι την ευκαιρία να ξεσαλώσουν. Μου άρεσε ο μετανιωμένος Paul δίπλα στην Joan, τα σπασμένα γυαλιά του Harry ως παρομοίωση για το γάμο του, τα κουτσομπολιά για τον αντικαταστάτη του Roger, το φιλί του Salvatore στην Joan, και το αποκαλυπτικό της βλέμμα στη συνέχεια...

All in all, όσο τέλεια τηλεοπτική ώρα μπορεί να περιμένει κανείς να δει ποτέ του. Δεν ξέρω τι μπορεί να δούμε στο φινάλε που δεν καλύφθηκε εδώ, αλλά όπως και στο Sopranos, έτσι και στο Mad Men η δράση ολοκληρώθηκε στο προτελευταίο κεφάλαιο.