Dr. Jekyll and Mr. Moffat

Έκανα μια αναζήτηση στο blog μου και συνειδητοποίησα με φρίκη οτι δεν έχω κάνει την παραμικρή αναφορά σε έναν από τους αγαπημένους μου σεναριογράφους αυτή τη στιγμή, τον πολυτάλαντο Steven Moffat. Για τους πιο ψαγμένους με την αγγλική τηλεόραση το όνομα αυτό δεν είναι και καμιά καινούρια ανακάλυψη, αλλά για μένα ήταν η αποκάλυψη του καλοκαιριού. Better late than never, σωστά? Όπως ανέφερα και στο από κάτω post, εθίστηκα φέτος στον νέο "Doctor Who", του οποίου τα κορυφαία επεισόδια έχει γράψει ο εν λόγω κύριος Moffat, γνωστός ήδη για τη δημιουργία του britcom "Coupling". Κι αν αναρωτιέστε πώς ταιριάζουν η κωμωδία με το science fiction, the plot is about to thicken.

Προσθέστε και λίγο από horror.

Το "Jekyll" ήταν μια σειρά 6 επεισοδίων του BBC (μια δεύτερη σεζόν είναι ακόμα στα χαρτιά, αλλά οι χαμηλές θεαματικότητες δε με αφήνουν ιδιαίτερα αισιόδοξο για το ενδεχόμενο αυτό) που λίγο πολύ αποτέλεσε sequel του κλασικού μύθου του Robert Louis Stevenson. Αρχικά μια ιστορία ψυχολογικού τρόμου, με διχασμένες προσωπικότητες και την φαινομενικά τυπική damsel in distress, στην πορεία όμως με τον Moffat να προσθέτει στοιχεία αισθηματικού δράματος ή και casual science fiction. Κάθε κεφάλαιο, και μια απροσδόκητη στροφή σε ένα νέο genre.

Στο κέντρο όλων ο Tom Jackman του έξοχου James Nesbitt. Ηθοποιός χαμηλών τόνων που πάντα κερδίζει την προσοχή ακόμα και σε περιφερειακούς ρόλους ("Match Point"), εδώ έχει στα χέρια του τον πιο αβανταδόρικο ρόλο της καριέρας του, και του δίνει και καταλαβαίνει. Ο Hyde δεν έχει πάνω του κάποιο φοβερά διακριτό στοιχείο σε σχέση με τον Jackman, αλλά ο Nesbitt είναι τόσο αποτελεσματικός που απλά ξέρεις πότε είναι ποιος, ακόμα και όταν ο χαρακτήρας είναι κρυμμένος στις σκιές. Με τρομακτική ακρίβεια, ο Nesbitt μάλιστα καταφέρνει επεισόδιο μετά το επεισόδιο να περνάει στοιχεία της μιας του προσωπικότητας στην άλλη, μέσω της ώσμωσης που επέρχεται χάρη στην ολοένα και αυξανόμενη ανάγκη για συνύπαρξή τους.

Ο Moffat πλέκει μια συνομωσία γύρω από τον κεντρικό χαρακτήρα που οδηγεί ικανοποιητικά την πλοκή, ενώ το περιφερειακό καστ κρατιέται αξιοπρεπέστατα απέναντι στον Nesbitt: η πανέμορφη Gina Bellman στο ρόλο της γυναίκας του Tom Jackman είναι ακριβώς όσα δεν θα περίμενα ποτέ να δω από την Jane του "Coupling", έχοντας αντικαταστήσει το αφηρημένα quirky ύφος για τη σχεδόν υστερική απόγνωση της ερωτευμένης και αποφασισμένης συζύγου του κεντρικού ήρωα. Σαφέστατα η αποκάλυψη αυτής της σειράς (δεδομένου οτι το combo Nesbitt + Moffat το είχα ήδη κατατάξει στη λίστα των αγαπημένων), ενώ και η Michelle Ryan δεν απογοητεύει. (βοηθούν και τα outfit της, ομολογώ.) Από την άλλη είναι ένας τύπος που έχει τόσο ενοχλητικά κακή αμερικάνικη (και αγγλική, τώρα που το σκέφτομαι) προφορά που όποτε βρισκόταν στην οθόνη με αποσυντόνιζε. Paterson Joseph λέγεται, πιστεύω.

Ο Benjamin του Joseph δεν είναι η μόνη περίπτωση που το "Jekyll" κινδύνευσε να βρεθεί οver the top, μάλιστα σε αρκετές από αυτές πιστεύω ξεπέρασε τα όρια. Αλλά οι περισσότερες ατάκες ήταν αληθινά αστείες (αντί για εξυπνακίστικες, όπως συμβαίνει συνήθως), ο Moffat έντεχνα έγραφε γύρω από τα περισσότερα κλισέ που φαίνονταν στον ορίζοντα, ο Nesbitt όταν το απαιτούσαν οι περιστάσεις χαμήλωνε πολύ τον τόνο (κάνοντας σκηνές όπως εκείνη την απίστευτη, αλλά σε πρώτη ματιά καρικατουρίστικη, του ζωολογικού κήπου να μοιάζουν απλά σωστές, δίπλα για παράδειγμα σε εκείνη της στοάς στο φινάλε) και η πλοκή ναι μεν τραβούσε το "science" κομμάτι του fiction στα όρια, αλλά δεν ένιωσα να το ξεπερνά.

Η μεγαλύτερη ιδιαιτερότητα των σεναρίων του Moffat (ο οποίος απλά αρνείται να μπει σε καλούπια) είναι ο τρόπος με τον οποίο το κάθε επεισόδιο είναι εν τέλει απόλυτα διακριτό από το προηγούμενο. Κάθε ένα είναι σχεδόν μια άσκηση ύφους, που όμως εξυπηρετεί απόλυτα τη γενικότερη ιστορία. (Ακολουθούν μερικές περισσότερο spoilery λεπτομέρειες, οπότε κάντε το άλμα με δική σας ευθύνη.) Ακολουθώντας αυτή τη μέθοδο, ο δημιουργός μπορεί και πειραματίζεται με το χρόνο με έναν τρόπο που θυμίζει ιδιαίτερα το "Coupling", επισκεπτόμενος διαφορετικά threads σε διάφορες χρονικές στιγμές τα οποία οδηγούνται σε μια ταυτόχρονη και (retrospectively) φαινομενικά αναπόφευκτη κατάληξη.

Με τον Moffat κανένα flash-back δεν είναι ένα απλό flash-back από αυτά που γεμίζουν χρόνο ή χρησιμοποιούνται ως οχήματα exposition. Στο αριστουργηματικό τρίτο επεισόδιο παίζεται ένα συνεχές παιχνίδι προσδοκιών με το θεατή, καθώς με την είσοδό μας σε κάθε act περιμένουμε κι έναν διαφορετικό κάθε φορά χαρακτήρα να βρίσκεται στη μαύρη σακούλα. Στο δεύτερο παρακολουθούμε την πρώτη γνωριμία της Katherine με τον Tom, αλλά αυτή τη φορά με τα μάτια του Hyde. Το παρελθόν και το παρόν συναντώνται εντυπωσιακά στο θαυμάσιο τέταρτο επεισόδιο, καθόλη τη διάρκεια του οποίου ο ήρωας βρίσκεται μέσα σε ένα κουτί αλλά παραδόξως μαθαίνουμε γι'αυτόν περισσότερα από οποιαδήποτε άλλη ώρα-- όχι όμως αποκλειστικά χάρη στο εκτεταμένο flash-back, αλλά κυρίως μέσα από την παράλληλη ανάπτυξη της σχέσης του με τη γυναίκα του στο παρόν και στο παρελθόν. Γράψιμο που πρέπει να διδάσκεται σε σεμινάρια, σε αυτό το τέταρτο κεφάλαιο.

Όχι πως ο Moffat παραμένει αλάνθαστος ως το τέλος. Όπως και στην κωμωδία σχέσεων που τον καθιέρωσε στις αρχές της δεκαετίας, έτσι κι εδώ υπάρχουν ορισμένα σημεία όπου ο συγγραφέας υποτιμά τον θεατή, προσφέροντας ανατροπές που δεν είναι πάντοτε όσο έξυπνες νομίζει. Το οτι η κυρία Jackman ήταν ο κλώνος έγινε σαφές πρακτικά τη στιγμή που είδαμε το πρόσωπο της υπηρέτριας στο παρελθόν, και η σκηνή rip-off του "Alien: Resurrection" το επιβεβαίωσε. Η απουσία απογόνων του Jekyll μας υπενθυμιζόταν σε κάθε βήμα, υπογραμμίζοντας όλο και εντονότερα την απουσία οποιασδήποτε αναφοράς του Hyde από το exposition, πρακτικά φωνάζωντάς μας την αποκάλυψη του τελευταίου επεισοδίου.

Και στα πλαίσια των χαρακτήρων, ενώ η δουλειά του Moffat πάνω στους 2-3 κεντρικούς ήρωες είναι αξιοθαύμαστη (η σχέση του Tom με τον καταπιεσμένο εαυτό του, με τη γυναίκα του, αλλά και με τον καλύτερό του φίλο που αποδεικνύεται προδότης κάνουν για ένα συναρπαστικό δεύτερο επίπεδο σε μια έτσι κι αλλιώς φανταστική ιστορία) οι περιφερειακοί ρόλοι σχεδόν φωνάζουν τη χρησιμότητά τους στα πλαίσια της εξέλιξης της πλοκής. Οι λεσβίες ντετέκτιβ ήταν τόσο καλογραμμένες για το λιγοστό τους χρόνο που παρακαλούσα για περισσότερο, αλλά ο Moffat δεν έδειχνε να έχει συναίσθηση του πόσο γαμάτους χαρακτήρες είχε δημιουργήσει, και τις διατήρησε κυρίως σε επίπεδα καρικατούρας. Η νοσοκόμα ήταν απαραίτητη προκειμένου να εισαχθούμε στον κόσμο του Tom Jackman, αλλά τη στιγμή που ξεμπερδέψαμε με τον exposition, ο δημιουργός εμφανέστατα δεν είχε πλέον ιδέα τι να την κάνει. Από μάτια του θεατή στα δύο πρώτα επεισόδια, η Katherine εξελίχθηκε σε μια αμήχανη παρουσία δίχως character arc.

Όμως ακόμα κι αν τα τελευταία δύο επεισόδια δεν πλησιάζουν τα δύο πρώτα (για τα μεγαλειώδη δύο ενδιάμεσα, ούτε λόγος) σε αποτελεσματικότητα, έχουν τις αξέχαστες στιγμές τους. Το teaser του φινάλε με τον υπερ-πολεμιστή τον οποίον ο Hyde ξεπαστρεύει δίχως κουβέντα, το font που πλέον γράφει "HYDE" αντί για "JEKYLL", η σκηνή της κλιμάκωσης με τα όρια ανάμεσα στον Hyde και τον Jekyll να έχουν πρακτικά σβηστεί, το τελικό φοβερό twist με τη μητέρα του Jackman να δίνει μια διαφορετική οπτική σε όλη την ιστορία, κάνουν για μια εν τέλει ικανοποιητική τελική νότα. Υπάρχουν στιγμές που ένιωθα, όχι ακριβώς απογοήτευση, αλλά περισσότερο μια αίσθηση πως αυτό που βλέπω θα μπορούσε να είναι ακόμα καλύτερο, όμως ούτε που διανοούμαι να χαρακτηρίσω το "Jekyll" στο σύνολό του σαν οτιδήποτε άλλο παρά επιτυχημένο.